Жасөспірімнің мінез-құлқында не ескерту керек!

Жасөспірімнің мінез-құлқында не ескерту керек! 
* Оқу үлгерімінің күрт төмендеуі, оқуға және бағалауға немқұрайлы қарау. 
* Депрессиялық көңіл-күй, ашуланшақ, эмоционалды фонның төмендеуі ұзақ уақытқа созылатын.
 * Мінез-құлықтың күрт өзгеруі (ол немқұрайды болды, жақын адамдарымен сөйлескісі келмейді, оған қымбат заттарды бере бастады, бұрын жақсы көретін нәрсеге қызығушылығын жоғалтады, достарынан алыстайды).
 * Араласатын ортада сондай-ақ маңызды ересектер немесе құрдастар арасында суицид мысалының болуы. 
* Бала тікелей немесе жанама түрде өлгісі келетіні немесе өзін өлтіргісі келетіні немесе өмірін жалғастырғысы келмейтіні туралы айтады. (Өмір сүргісі келмейтіні туралы айту - ересек адамның назарын өзіне және оның проблемаларына аударуға тырысу. Егер адам бұл туралы айтса, ол мұны істемейді деген миф бар. Алайда, олай емес! Назардан тыс қалған үмітсіз жасөспірім өз ниетін соңына дейін жеткізуі мүмкін). 
* Тәуекелді мінез-құлық, онда адамның өміріне зиян келтіру ықтималдығы жоғары.
Ерекше назар аудару керек қауіпті жағдайлар! 
-Құрдастарынан бас тарту, қорқыту (соның ішінде әлеуметтік желілерде). 
- Маңызды ересектермен жанжал.
 - Бақытсыз махаббат немесе романтикалық қарым-қатынастың үзілуі. 
- Объективті түрде қиын өмірлік жағдай (жақын адамынан айырылу, қоғамнан күрт бас тарту, ауыр ауру).
 - Әлеуметтік табыстың маңыздылығы мен құндылығы аясында жасөспірімнің жеке сәтсіздігі.
 - Әлеуметтік ортаның күрт өзгеруі (мысалы, тұрғылықты жерінің өзгеруі нәтижесінде). 
- Тұрақсыз отбасылық жағдай (ата-анасының ажырасуы, жанжалдар, зорлық-зомбылық жағдайлары).
Өз-өзіне қол жұмсау әрекеттерін болдырмау үшін мұғалім немесе Әлеуметтік жұмыс маманы не істей алады. 
* Жасөспіріммен байланыста болыңыз. Мұны істеу үшін жасөспірімдер үшін авторитарлық өзара әрекеттесу стилі тиімсіз және тіпті қауіпті екенін есте ұстаған жөн. Шамадан тыс тыйым салу, бостандық пен жазаны шектеу жасөспірімде жауап агрессиясын немесе аутоагрессияны (өзін-өзі жою) тудыруы мүмкін.
Жасөспірімді құрметтеңіз! 
Жасөспірім кезінде өзара әрекеттесудің қолайлы түрі келісімдер жасау болып табылады. Егер шектеу қажет болса, оның орындылығын түсіндіруге уақыт бөлудің қажеті жоқ. 
* Сыныпта достық атмосферасын құруға ықпал ету, оқушыларды бірлескен қызмет пен ынтымақтастыққа бағыттау. Бір немесе бірнеше оқушы басқалардың шабуылына ұшырайтын жағдайларға назар аударыңыз. Жанжалдарға қатысушылармен әркім еститін етіп сөйлесіңіз. 
• Егер сіз сынып жетекшісі болсаңыз, мектеп психологының сыныппен жұмысын бастаңыз.
 * Сынып сағатын өмірдегі және болашақтағы перспективалар туралы сөйлесетін орын және уақыт ретінде пайдаланыңыз. Жасөспірімдер әлі де болашақтың бейнесін қалыптастыруда, олар өте алыс болашақты немесе қазіргі сәтті көреді. Оқушылардың не қалайтынын, алға қойған мақсаттарына қалай жетуге ниетті екенін біліңіз, оларға нақты (шынайы) іс-шаралар жоспарын құруға көмектесіңіз. Жасөспірім мен диалогты сақтау маңызды 
Ересек адам қауіпті сезінсе не істеу керек. 
* Балаларға мұқият болыңыз. 
• Егер сіз осы белгілердің кем дегенде біреуін көрген болсаңыз, бұл балаға назар аударуға және онымен сөйлесу жеткілікті. 
• Сіз оған көмектесе аласыз ба және оның көзқарасы бойынша оны қалай жақсартуға болатынын сұраңыз. 
* Жағдайды елемеңіз. Түкті болмағандай қараманыз, өтпеңіз! 
* Көмек алу үшін мектеп психологына немесе басқа мамандарға хабарласыңыз.
 • Егер сіз сынып жетекшісі болсаңыз, баланың ата-анасымен байланысып, өз бақылауларыңызбен бөлісіңіз.
Педагог психолог Костубаева Д.Б.